ติดต่อเรา

ดีต่อใจ! ประโยชน์ของพลาสติกช่วงโควิด-19


ท่ามกลางความโหดร้ายของโรคโควิด-19 ที่เป็นเสมือนผู้ร้ายคุกคามคร่าเดินทางคร่าชีวิตผู้คนไปทั่วโลก พลาสติกที่เคยถูกมองว่าเป็นผู้ร้ายทำลายสิ่งแวดล้อม กลับกลายมาเป็นพระเอกช่วยชีวิตปกป้องมนุษย์โลกไว้ได้อีกครา ตามคุณประโยชน์ตั้งต้นที่มนุษย์คิดค้นขึ้นมาใช้อำนวยประโยชน์ด้านต่างๆ ที่จำเป็น เพื่อลดการเบียดเบียนทรัพยากรธรรมชาติ เช่น การตัดต้นไม้มาทำถุงกระดาษ โดยประโยชน์ของพลาสติกที่เห็นได้ชัดเจนใกล้ตัวเลยก็คือ ประโยชน์ด้านการหีบ ห่อ บรรจุภัณฑ์ และข้าวของเครื่องใช้ต่างๆ กว่า 80% ถูกขึ้นรูปมาจากพลาสติก

การใช้พลาสติก/ขยะพลาสติกในช่วงโควิด 19

ช่วงโควิด-19 ระบาดในประเทศไทย ได้ทำให้เกิดขยะพลาสติกในประเทศไทยเพิ่มสูงขึ้นถึง 1.68 ตันต่อวัน (สถิติช่วง ม.ค.-เม.ย.) เนื่องจากในช่วงที่มีการแพร่ระบาดของโควิด-19 ได้มีการสร้างขยะติดเชื้อเพิ่มขึ้นจากเดิมอีกกว่า 5 เท่าตัว ด้วยผู้ป่วยที่ติดเชื้อโควิด-19 จำนวน 1 คน จะมีอัตราการเกิดขยะมูลฝอยติดเชื้อได้ประมาณ 2.85 กิโลกรัมต่อเตียงต่อวัน ที่สำคัญที่ก็คือ "ขยะติดเชื้อ" จากอุปกรณ์การแพทย์แบบใช้แล้วทิ้ง ชุดป้องกัน และหน้ากากอนามัยแบบใช้แล้วทิ้ง ล้วนมีส่วนผสมของพลาสติกชนิด “พอลิโพรไพรีน” (polypropylene) เพื่อใช้ในการป้องกันเชื้อโรคและของเหลวทั้งสิ้น

นี่เป็นเพียงแค่สถิติตัวเลขการใช้พลาสติกในช่วงที่มีการแพร่ระบาดของโควิด-19 ในประเทศไทย ซึ่งคาดการณ์ได้จากปริมาณขยะติดเชื้อที่ทำให้ทราบได้แบบคร่าวๆ ว่ามีปริมาณของพลาสติกที่ถูกใช้เพื่อการป้องกันรักษาโรคโควิด-19 ทั่วโลกได้ เท่ากับจำนวนผู้ติดเชื้อทั้งโลกคูณ 5-6 เท่าตัว นั่นเท่ากับว่ามีพลาสติกถูกใช้เพื่อป้องกันรักษาผู้ป่วยที่ติดโควิด-19 ไปแล้วเท่ากับจำนวนผู้ป่วยสะสมทั่วโลกในปัจจุบัน 7,514,485* x 5 หรือ เท่ากับ 37,572,425 ชิ้น

ถ้ามองในมุมลบเราจะเห็นว่าโรคนี้ได้สร้างพลาสติกจากขยะติดเชื้อในปริมาณมหาศาล แต่ถ้าลองพิจารณาดูอีกมุมหนึ่งก็จะพบว่า “มีพลาสติกจำนวน 17,703,480 ชิ้น ที่ทำหน้าที่ช่วยเหลือชีวิตผู้คนไว้ได้ถึง 3,540,696* คนจากจำนวนคนทั่วโลกที่ติดเชื้อไวรัสโควิด-19”  

ดังนั้นหากโลกนี้ไม่มีพลาสติกในช่วงที่โควิด-19 ระบาดคงจะมีผู้คนเจ็บป่วยล้มตายกันมาก เพราะขาดวัสดุอุปกรณ์ป้องกันการติดเชื้อจากมูกเหลวและสารคัดหลั่งที่ผ้า, กระดาษ หรือวัสดุจากธรรมชาติไม่สามารถป้องกันการติดเชื้อนี้ได้เหมือนกับพลาสติก

** สถิติผู้ป่วยแบบเรียลไทม์ 13-6-63

 

ประโยชน์ของพลาสติกทางการแพทย์ในช่วงโควิด-19

นอกจากอุปกรณ์การแพทย์แบบใช้แล้วทิ้งและหน้ากากอนามัยแบบใช้แล้วทิ้ง ที่เห็นเป็นตัวอย่างชัดเจนถึงประโยชน์ของการนำพลาสติกมาใช้ป้องกันรักษาโรคโควิด-19 แล้ว ยังมีพลาสติกที่นำมาใช้เป็นเครื่องป้องกัน ทำประโยชน์ด้านการป้องกันการติดเชื้อ หรือแพร่เชื้อในโรงพยาบาลที่ควรกล่าวถึงในมุมบวกไว้ดังนี้

 

1. Face Shield หรือหน้ากากที่ทำมาจากแผ่นพลาสติกใส ใช้สวมใส่ทางศีรษะป้องกันดวงตาจากการติดเชื้อ ในภาษาไทยเรียกว่า “กระจังป้องกันใบหน้า” มีคุณสมบัติป้องกันการกระเด็นของเลือดและสารจากร่างกายผู้ป่วย ทางการแพทย์ใช้เมื่อต้องล้างของเทสารคัดหลั่ง เก็บขยะ เก็บผ้าใช้แล้วของผู้ป่วย ใช้กับผู้ที่ต้องทำงานเกี่ยวข้องกับการสัมผัสสารคัดหลั่งจากผู้ป่วย ซึ่งสามารถนำมาปรับเพื่อลดความเสี่ยงต่อการติดเชื้อในชีวิตประจำวันได้ด้วย เพื่อความปลอดภัย โดยจะเป็นตัวป้องกันการฟุ้งกระจายของเชื้อในอากาศ

 

2. ชุดอุปกรณ์ป้องกันทางการแพทย์และหมวกอัดอากาศป้องกันการติดเชื้อแบบ PAPR ที่มีมาตรฐานสูง สำหรับใช้ในห้องผ่าตัด และ ICU สำหรับผู้ป่วยโควิด-19 ที่มีอาการรุนแรง โดยชุดแบบ PAPR หรือ POWERED AIR PURIFYING RESPIRATOR เป็นอุปกรณ์ปกป้องทางเดินหายใจแบบจ่ายอากาศบริสุทธิ์ สามารถปกป้องระบบทางเดินหายใจของแพทย์ไม่ให้ติดเชื้อได้ โดย PAPR จะมีลักษณะเป็นหน้ากาก, หัวกันน๊อคหรือหมวกคลุมทั้งใบหน้าของผู้ใช้งาน โดยที่จะมีอากาศผ่านตัวกรองแล้วใส่เข้าไปในหน้ากาก มีพัดลมพร้อมชุดกรองอากาศ เป็นอุปกรณ์ส่วนหนึ่งในชุดปกป้องร่างกายเต็มตัวสำหรับบุคคลากรทางการแพทย์ (PPE-Personal Protective Equipment) โดยเฉพาะด้านหัตถการผู้ป่วยทางเดินหายใจที่จำเป็นมากในขณะนี้ประกอบไปด้วย

1. Head gear จะมี 2 แบบ คือ

   - Hood หรือเรียกว่า loose-fitting คลุมศีรษะ หลวมกระชับ

   - Fullface mask หรือเรียกว่า tight-fitting หน้ากากแบบเต็มหน้า กระชับแน่น

2. ระบบการกรอง Filtration system

3. แหล่งพลังงาน Power source


 

3. ผ้าสปันบอนด์ นอนวูฟเวน (Spunbond nonwovens) ใช้สำหรับตัดเย็บชุด Gown & Hood ชนิดใช้ครั้งเดียวทิ้ง เป็นประเภทของผ้าแบบ นอนวูฟเวน (nonwovens) หรือผ้าที่ไม่ได้เกิดจากการทักทอ มีลักษณะคล้ายกระดาษ ให้สัมผัสนุ่มคล้ายผ้า มีข้อเด่นคือ สามารถออกแบบให้มีลักษณะและสมบัติได้หลากหลาย ตามการนำไปใช้งาน ลักษณะและสมบัติที่หลากหลายนั้น เกิดจากการเลือกใช้เส้นใยหลากหลายชนิดทั้งเส้นใยธรรมชาติและเส้นใยประดิษฐ์ผสมผสานกัน จึงมีกระบวนการผลิตรวดเร็ว ผลิตได้ในปริมาณมาก และต้นทุนการผลิตต่ำ เหมาะสำหรับนำมาใช้ในผลิตภัณฑ์ใช้แล้วทิ้ง (disposable) ซึ่งส่วนประกอบหลักในการผลิตหน้ากากอนามัย เป็นกลุ่ม nonwovens ที่ขึ้นรูปจากเส้นใยเม็ดพลาสติกโดยตรง จึงนิยมนำมาผลิตภัณฑ์เป็นผลิตภัณฑ์ผ้าอ้อม อนามัยภัณฑ์และการแพทย์ (ชุดผ่าตัดของแพทย์ หน้ากากอนามัย วัสดุเช็ดทำความสะอาด) และบรรจุภัณฑ์ (ซองบรรจุแผ่นซีดี ซองบรรจุเครื่องมือแพทย์) ด้วย


4. Transportation chamber เตียงเคลื่อนย้ายผู้ป่วยแบบควบคุมแรงดัน รวมถึงเตียงเคลื่อนย้ายผู้ป่วยที่ต้องให้พลาสติกคลุมเตียง เพื่อป้องกันการแพร่กระจายผ่านละอองฝอยขนาดเล็ก (Airborne transmission) ซึ่งจะเกิดขึ้นเมื่อมีการทำหัตถการที่ทำให้เกิดละอองฝอยกับผู้ป่วย การแพร่กระจายวิธีนี้เชื้อไวรัสจะสามารถลอยอยู่ในอากาศได้นานถึง 5 ชั่วโมงและแพร่กระจายไปได้ไกลกว่าเดิมมาก ดังนั้นอุปกรณ์ที่ใช้ขนส่งผู้ป่วยโรคโควิด-19 จากสถานที่หนึ่งไปอีกที่หนึ่ง ซึ่งจำเป็นต้องมีระบบปิดและมีการกรองเชื้อไม่ให้แพร่กระจายออกไปสู่สภาพแวดล้อมภายนอกได้

 

5. Aerosol box กล่องอะคริลิกป้องกันเชื้อ ถูกประดิษฐ์ขึ้นใช้จากฝีมือคนไทยในขั้นตอนที่เรียบง่าย แต่ใช้งานได้ดี เพื่อใช้ป้องกันละอองลอย (aerosol) ในขั้นตอนการใส่ท่อช่วยหายใจ ผลิตจากแผ่นอะคริลิกใสหนา 4 มม. มี 2 แบบ คือ

1.  Aerosol box สำหรับการทำหัตถการใส่ท่อช่วยหายใจ เป็นกล่องขนาดเล็ก ประมาณ 50 x 50 x 40 cm3

2.  Aerosol box สำหรับงานตรวจคัดกรองและซักประวัติ เป็นกล่องขนาดใหญ่ ประมาณ 90 x 80 x 40 cm3

ผลิตจากวัสดุที่มีความแข็งแรงทนทาน สามารถทำความสะอาดได้ง่าย และออกแบบให้เหมาะสำหรับคนไทย ซึ่งเหมาะสำหรับเป็นอุปกรณ์ใช้ป้องกันละอองที่แพร่กระจายจากผู้ป่วย


6. Shield partition chamber อุปกรณ์เสริมป้องกันบุคลากรทางการแพทย์จากการสัมผัสเชื้อ หรือฉากกั้นที่ใช้พลาสติกกับวัสดุอื่นเป็นตัวกั้นแบ่งแยกระหว่างบุคลากรทางการแพทย์กับคนอื่นหรือผู้ป่วย ในการนั่งทำงาน เพื่อป้องกันการสัมผัสกับเชื้อ ซึ่งภายหลังมีการนำมาประยุกต์ใช้เป็นฉากกั้นรักษาระยะห่างที่ร้านอาหารนำมาใช้ โดยผลิตจากโครงท่อพีวีซีกับแผ่นพลาสติกใส ตามที่เห็นกันได้โดยทั่วไปในขณะนี้ หลังมีการคลายล็อกมาตรการต่างๆ เพื่อให้เศรษฐกิจขับเคลื่อนไปตามระบบ

การมีพลาสติกเกิดขึ้นมาบนโลกนี้เป็นเรื่องที่ดี หากแต่การปลุกฝังจิตสำนึกในคนทั่วโลกให้ตระหนักถึงโทษของขยะพลาสติก เพื่อลดการใช้อย่างฟุ่มเฟือยและเน้นการนำมาใช้ซ้ำ ก็เป็นสิ่งจำเป็นต้องดำเนินการไปพร้อมด้วย เพราะตราบใดที่พลาสติกยังมีส่วนที่ทำลายสิ่งแวดล้อมและสิ่งมีชีวิตในทะเล ตลอดจนไม่สามารถย่อยสลายได้เองตามธรรมชาติ พลาสติกก็ยังจะเป็นได้ทั้งพระเอกในคราบผู้ร้าย ที่อาจกลายร่างมาทำลายระบบนิเวศน์ของโลกนี้ในอนาคตข้างหน้าได้เช่นกัน.

 

Credit : https://www.bangkokbanksme.com/en/benefits-of-plastic-covid-19